Milliyet.com.tr Avrupa Birliği’nin savunma alanında kendi kendine yeterliliğini artırma hedefi doğrultusunda, üye ülkelerin büyükelçileri dün (Coreper) SAFE adlı yeni finansman aracını (Avrupa Güvenliği için Eylem) onayladı. Bu araç, piyasalar üzerinden 150 milyar euroya kadar borçlanma yoluyla finansman sağlamayı öngörüyor.
Bu karar, AB’nin bağımsız bir savunma gücü olarak konumunu güçlendirmeyi amaçlayan tarihi önemde bir adım niteliği taşırken, Yunan basınına göre aynı zamanda başta Türkiye olmak üzere üçüncü ülkelerin katılımına ilişkin politik açıdan hassas bir ‘kapı aralığı’ da bırakıyor.
TÜRKİYE’YE DAİR NE YER ALIYOR?
Kathimerini gazetesinin eriştiği düzenlemenin nihai metnine göre, desteklenen her projenin en az yüzde 65’i, AB, Norveç ya da Ukrayna merkezli şirketler tarafından üstlenilmeli. Ancak, AB ile ticari ya da savunma anlaşması olan üçüncü ülkelerin de katılımına alan tanınıyor ki bu, Birleşik Krallık için zaten geçerli.
- Bu çerçeve, Türkiye için potansiyel bir katılım koridoru yaratıyor ve bu durum Kathimerini’nin ifadesiyle “Yunanistan tarafında endişeye yol açtı.”
Yunan hükümeti, başından beri metne açık bir hüküm eklenmesini ve Türkiye gibi üçüncü ülkelerle yapılacak bu tür anlaşmaların oybirliği ile alınmasını talep ediyordu. Ancak Komisyon bu hükmün temel düzenlemeye dahil edilmesini kabul etmedi. Sonuç olarak, oturum tutanaklarına eklenecek ek bir deklarasyonla Komisyon, aday ülkelerle yapılacak ekonomik ve teknik nitelikli anlaşmalar için oybirliği gerektiren AB Anlaşması’nın 212’nci maddesini dikkate almayı taahhüt etti.
‘TÜRKİYE’YE YENİLMEYİ BAŞARDILAR’
Makeleio’nun haberine göre Uluslararası ilişkiler ve Avrupa çalışmaları doktoru ve gazeteci Dr. Yannos Haralambidis’ten ise Türkiye’nin Avrupa savunmasına dahil edilmesiyle ilgili keskin bir yorum geldi.
Yorum, yayın organına göre “Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanı Nikos Hristodulidis’in ‘başarılarına’ yönelik eleştirel bir tonda.
Dr. Haralambidis, sosyal medya paylaşımında şu ifadeleri kullandı:
SAFE NEDİR, AMACI NE?
Komisyon tarafından Mart 2024’te öneri olarak sunulan SAFE, Avrupa üretimine ve teknolojik bağımsızlığa vurgu yaparak ortak savunma programlarının finansmanını hedefliyor. Bu girişimin doğrudan, Avrupa üzerinde artan jeopolitik baskılarla özellikle Rusya-Ukrayna Savaşı ve Avrupa güvenliğinden çekilme olasılığıyla bağlantılı olduğu belirtiliyor.
NİHAİ OY TARİHİ 27 MAYIS
Macaristan’ın çekimser kalmasına rağmen, plan nitelikli çoğunlukla onaylandı. Nihai onay ise 27 Mayıs’ta Konsey tarafından verilecek ve bu da AB’nin daha birleşik ve yatırım odaklı bir savunma stratejisine yöneldiğini resmileştirecek.
Üçüncü ülke şirketlerinin katılımı, müzakerelerin son anına kadar önemli bir çekişme noktasıydı. Özellikle alt yükleniciler için, nihai metin, değerin yüzde 15’ine kadar olan kısmın sınırlamasız, yüzde 15 ila yüzde 35 arasındaki kısmın ise belirli koşullar altında, yani AB ve üye ülkelerin güvenlik ve savunma çıkarlarına aykırı olmamak kaydıyla katılımına izin veriyor.
MSB KAYNAKLARI: BAŞARISIZ OLMAYA MAHKUM
Milli Savunma Bakanlığı kaynakları, Yunanistan Dışişleri Bakanlığının Türkiye’yi AB Savunma Projelerinin dışında bırakma çabalarıyla ilgili de şu değerlendirmeleri yaptı:
“Türkiye’nin bölgesinde sahip olduğu kritik rolü ve Avrupa’nın güvenliği için önemini yok saymaya yönelik çabalar başarısız olmaya mahkumdur. İkili anlaşmazlıkları çok taraflı platformlara taşımak ve ülkemizi dışlamaya yönelik bir tutum sergilemek iyi niyetli olmadığı gibi akıllıca bir adım da değildir. NATO ve AGİT üyesi, AB’nin ise aday ülkesi olarak Türkiye, gelişen savunma sanayisi, bölgesel krizlerin çözülmesinde üstlendiği önemli roller ve güçlü ordusuyla Avrupa güvenlik mimarisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Türkiye’nin gücünü anlamayanlara anlatmaya devam edeceğiz. Diğer yandan AB üyeliği ülkemiz için stratejik bir hedef olmaya devam etmektedir. Türkiye ve AB savunma ve güvenlik, terörle mücadele, düzensiz göçün önlenmesi gibi birçok konuda uzun dönemli stratejik çıkarları paylaşmaktadır. Avrupa güvenliğinin ancak kapsayıcılık, stratejik öngörü ve kolektif dayanışma ile güçlendirilebileceğini, bunun için vizyoner bir yaklaşıma ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz.”