12 Kasım Dünya Zatürre Günü
Zatürre ve buna bağlı hastalıklar dünya çapında yılda yaklaşık 2 milyon erişkinin hayatını kaybetmesine sebep oluyor. Hastalığın sağlıklı bireylere bulaşmasının öksürük, aksırık ya da hasta bireylerin konuşması sırasında havaya yayılan damlacıkların direkt solunması yoluyla gerçekleştiğini belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, “Kalabalık yerler, kapalı alanlar, insanların toplu halde yaşadığı okullar, askeriye ve yurtlar zatürrenin bulaşma mümkünlüğünün fazla olduğu yerlerdir. Halk ortasında üşütmekle zatürre olunduğuna dair yaygın bir inanış var; halbuki zatürre yaz aylarında da görülür. Üşütmek, bağışıklık sistemimizi kısa müddetli de olsa zayıf düşürüp bizi enfeksiyonlara açık kıldığı için zatürreye yakalanma ihtimali artar. Lakin enfeksiyon etkenine, yani virüs yahut bakteriye maruz kalınmadan, yalnızca üşütmekle zatürre olunmaz” açıklamasında bulundu.
Zatürre ya da tıbbi ismiyle “pnömoni”; bakteri, virüs ve nadiren parazitlerin neden olduğu akciğer enfeksiyonu olarak tanımlanır. İleri yaş, sigara kullanımı, kronik bir kalp ya da akciğer hastalığının varlığı, unsur bağımlılığı, şuur bozukluğu ve öksürük refleksinin bozulması ile seyreden birtakım nörolojik hastalıklar, yabancı cisim aspirasyonu, ziyanlı gazlara maruz kalmak üzere kimi faktörlerin zatürre için risk ögesi olduğunu lisana getiren Anadolu Sıhhat Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, “Tipik pnömonili hastalarda belirtiler gürültülü başlar. İlk görülen belirtiler genellikle üşüme, titreme ile ani yükselen ateş, öksürük, iltihaplı balgam ve nefes almakla tetiklenen tipte yan ağrısıdır. Tedavisiz kalırsa zatürrenin hızlı seyri hastayı ilk 48-72 saatte solunum yetmezliğine sokabilir” dedi.
Atipik pnömonilerde ise belirtilerin daha silik başladığını söyleyen Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, “Ateş, halsizlik, baş ağrısının ardından kuru öksürük ve/veya açık renkli balgam görülür. Hastalarda hırıltılı solunum, nefes darlığı süreç içinde gelişebilir. Halsizlik, kas ağrıları, şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma ve ishal eşlik edebilir” diye konuştu.
Tanı yapılacak testlerden ve muayeneden sonra konur
Fizik muayenede patolojik teneffüs seslerinin duyulması, kanda bakılan enfeksiyon markerlarında yükselme, akciğer grafisinde pnömonik infiltrasyon görünümünün olmasıyla teşhis konduğunu hatırlatan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, “Balgam kültürü, kanda/idrarda serolojik testler, burun ve geniz sürüntü, entübe hastada havayolundan alınan örneğin kültürü ile etken tespit edilmeye ve ilaç direnci belirlenmeye çalışılır” dedi.
Tedavi istirahat ve beslenme ile desteklenmeli
Zatürre tedavisi yapılırken hastaya ilişkin risk faktörleri ve zatürrenin tartısını gösteren faktörler göz önüne alınarak hastaneye yatış yahut meskende tedavi kararının alınabildiğinin altını çizen Dr. Esra Sönmez, “Olası etkene nazaran kültürde üreme beklemeden tedavi başlanır. Bakteriyel zatürrede antibiyotikler, viral zatürrede antiviraller, mantar zatürresinde antifungaller tedavinin temelini oluşturur. Uygun tedavinin gecikmeden başlanması ise hayat kurtarır. Yatak istirahati, ateş düşürücüler ve ağrı kesiciler, öksürük kesici ilaçlar, teneffüs yetmezliği gelişmiş ise oksijen tedavisi, ateşli süreçte bedenin kaybettiği sıvının yerine konulması, vitaminden varlıklı yüksek kalorili diyet ile tedavi desteklenmeli” ihtarında bulundu.
Hasta şahısla yakın temasta bulunulmamalı, maske takılmalı
Damlacık saçılması sonucu teneffüs yoluyla alınan zatürre etkenleri için en kıymetli korunma yolunun hasta bireyle yakın teması azaltmak ve maske takmak olduğunu belirten Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, “Dengeli, düzenli beslenmek, sigara içmemek, vitamin ve mineralleri düzenli almak gibi önlemler hastalığın ortaya çıkmasında koruyucu bir etkiye sahip” dedi.
Risk kümesinde olanlar aşı yaptırmalı
Zatürre aşısını sağlıklı 2-65 yaş ortası şahısların yaptırmasına gerek olmadığını hatırlatan Dr. Esra Sönmez, “Ancak risk grubunda olanlar, yani 2 yaşından küçük çocuklar ve 65 yaşın üzeri yetişkinler, kalp-damar hastalığı veya kronik akciğer hastalığı bulunanlar, diyabetikler, siroz hastaları, dalağı işlev görmeyen veya alınmış hastalar, kronik böbrek yetmezliği olanlar, organ nakli olanlar, lenfoma/multipl miyelom hastaları, kanser hastaları, kemoterapi ve/veya radyoterapi görenler, AIDS’li hastalar, huzurevlerinde yaşayanlar zatürre aşısı yaptırmalı” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
